De krant kopt: “Er is weer ergens een ziekenhuisconflict uitgebroken”

Hoog opgeleide professionals vliegen elkaar in de haren en melden zich ziek. In maart stonden de kranten er weer vol mee, met conflicten binnen zorginstellingen. Hoe kan een team kwaliteit leveren als het zelf niet goed functioneert?

Veiligheid van patiënten bedreigd

Op 20 maart 2013 gaan cardiologen van het MC Zuiderzee ziekenhuis buitelend over straat. Een paar dagen later, 27 maart, wordt gebrek aan samenwerking een patiënt in het Haga-ziekenhuis bijna fataal; door onenigheid wordt een ingreep afgebroken, terwijl de patiënt al onder anesthesie is. Nadat in november 2012 de afdeling Cardiologie van het Ruwaard van Putten ziekenhuis al werd gesloten, kwamen in februari van dit jaar de anesthesiologen in opspraak.  (Ruwaard: ook onrust bij anesthesiologen)   “De kwaliteit op de afdeling liet te wensen over door onderlinge verdeeldheid, wantrouwen en conflicten binnen de maatschap. De veiligheid van patiënten werd hierdoor bedreigd en de verhouding met andere afdelingen waren verstoord,” aldus een analyse van Medisch Contact. Blijkbaar is de ziekenhuisorganisatie ziek.

Drie misvattingen

Het lijkt een virus dat ongrijpbaar en onzichtbaar is. Een soort epidemie van ziekenhuisconflicten. Kenmerkend aan deze epidemie zijn drie opmerkelijke misvattingen.

• Als we niets zien is het er niet
  De uitbraken ontstaan plots. Na jaren onzichtbaar sluimeren, een soort incubatieperiode, worden pas de symptomen zichtbaar.
• Als niemand er last van heeft, is het niet erg
  ”Conflicten mogen nooit ten koste gaan van de kwaliteit van de zorg,” quote de Telegraaf. Buiten dat mag men alles kort en klein slaan, en is er blijkbaar geen probleem.
• Deze conflicten zijn van deze tijd
  Het ziekenhuisconflict is een nieuw fenomeen dat nog nooit verschenen is in de deze vorm.

Conflictgedrag

Waar mensen samen komen ontstaan conflicten. Strijdige belangen of verschil van mening zijn legitieme aanleidingen. Zoals Evert van de Vliert uitlegt in zijn boek “Complex, interpersonal conflict behaviour”, zijn er vijf typische conflictgedragingen te herkennen: Vechten, Ontwijken, Compromis sluiten, Meebuigen en Samenwerken. Dit komt sterk overeen met het conflict grid van Thomas en Killman.

Conflictgedrag, dus wat iemand doet, hangt af van de mate waarin wij onze eigen belangen nastreven en de mate waarin we ruimte laten voor die van anderen. Niet meewerken en passief afwachten is dus ook een vorm van conflictgedrag. Van de Vliert herkent nog het indirect vechten. Hierbij is aan de buitenkant niets aan de hand, maar wordt wel fanatiek aan elkaars stoelpoten gezaagd. Wellicht herkenbaar.

Conflicten zijn van alle tijden en in eerste instantie ook helemaal geen probleem. Een conflict kan aanleiding zijn voor positieve verandering. Zaak is wel om deze tijdig te herkennen en te erkennen dat er onenigheid bestaat, lang voordat deze een gevaar vormen voor de patiëntenzorg. Ook hier is voorkomen beter dan genezen.