12-11-2015
Rare titel voor een artikel. Toch? Blijkbaar niet als het over ICT gaat. Computable kopt afgelopen week “Zorg-ICT’er legt teveel nadruk op techniek”. Daarmee verwijzend naar een artikel dat verscheen in Mediair, het magazine van softwareleverancier Chipsoft. In het artikel zetten een software architect van Chipsoft en een hoogleraar uit Maastricht uiteen wat er volgens hen aan schort in de Zorg-ICT.
Als we het artikel reduceren tot de kern, staat er: ICT’ers denken teveel vanuit ICT. Dat zou zomaar het begin kunnen zijn van een serie artikelen: vormgevers denken te weinig vanuit inhoud, schoenmakers houden zich te zeer bij hun leest, en… verpleegkundigen denken teveel vanuit de zorg.
Maar wat is nu precies het probleem? Dat specialisten denken vanuit hun eigen specialisme is, behalve vanzelfsprekend, een noodzakelijkheid. Om de implementatie van een systeem in de zorg te laten slagen, heb je goede ICT’ers nodig die in staat zijn het maximale uit de techniek te halen. Bovendien kunnen zij een perspectief bieden dat mensen die nog niet met deze techniek werken niet hebben, namelijk het perspectief van de ICT.
De kunst is niet zozeer om iedereen op te laten schuiven naar het perspectief van de ander, maar om de juiste specialisten samen te brengen in een multidisciplinair team waarin iedereen, vanuit zijn eigen perspectief, een waardevolle bijdrage kan leveren.
Waar het eventueel misgaat, is dat de regie vaak bij de ICT ligt. Zo concludeert V&VN Verpleegkundige en Zorginformatica uit een enquête dat verpleegkundigen meer betrokken zouden willen worden bij de ontwikkeling van een Elektronisch Verpleegkundig Dossier (EVD) (“Verpleegkundigen te weinig betrokken bij automatisering”). Blijkbaar is dat geen vanzelfsprekendheid.
Om er voor te zorgen dat ICT-toepassingen ondergeschikt blijven aan de zorg, in plaats van andersom, is het cruciaal om in dit soort veranderingen de regie niet uit handen te geven aan een softwareleverancier. De regie moet in handen zijn van degene die daar, beschouwd vanuit het doel van de verandering, het meeste toe bevoegd is. Maar wat is eigenlijk het doel van een Zorg-ICT project?
Niet zelden worden projectdoelen geformuleerd in termen van oplossingen; “doel is alle verpleegafdelingen digitaal”. Met zulke doelformuleringen maak je de techniek als vanzelfsprekend leidend. En dat terwijl het digitaliseren en automatiseren, als het goed is, geen doel op zich is. Projectdoelen moeten altijd in het verlengde liggen van het hoofddoel, de missie, van de organisatie. Dat maakt het allemaal een stuk makkelijker. Over het daadwerkelijke doel – iets in de trant van betere zorg – zullen we het immers snel eens worden. Daarmee wordt het gat tussen zorg en ICT al een stuk kleiner.
Als je het digitaliseren van een verpleegafdeling herformuleert in termen van het bovenliggende doel, dan hebben we het ineens over kwaliteitsaspecten: efficiëntie, foutreductie, patiëntvriendelijkheid. Daarmee open je niet alleen de deuren naar andere oplossingsrichtingen, maar bovenal wordt daarmee direct duidelijk dat het niet de softwareleverancier of de ICT-afdeling zou moeten zijn die in deze verandering leidend is, maar de zorg.
Het is niet aan ICT’ers om te bedenken welk apparaat of welke software op welk moment wordt ingezet; het is aan ICT’ers om functionele vragen te vertalen naar technische oplossingen. Die functionele vragen moeten komen vanuit de zorg. Dat heet, sinds jaar en dag, klantgericht werken. Helemaal niet zo vreemd in de zorg.
Jonas is partner bij Zorgverbeteraars. In de dagelijkse praktijk helpt hij zorginstellingen met het inzetten van ICT en data om primaire processen te ondersteunen en de kwaliteit van zorg te verbeteren. Hij schreef een aantal boeken waaronder ‘Kwaliteit verbeteren in de zorg’.
Meer over Jonas Rubrech
Een tijdje terug kregen wij de kans om ons te verdiepen in de mogelijkheden van EPD management en een control …
Lees meer
