03-05-2021
Gimon de Graaf: “innovaties vaker vroegtijdig evalueren”
De zorg staat aan de vooravond van grote veranderingen op het gebied van technologische innovaties en ehealth-toepassingen. De maatschappij besteedt er veel tijd en geld aan en het zou mooi zijn als we tijdig weten of een innovatief idee enig perspectief heeft of niet. “De invloed van een technische innovatie op de zorgkwaliteit is moeilijk van tevoren te voorspellen”, zegt onderzoeker Gimon de Graaf. “Maar tot op zekere hoogte is wél vroegtijdig de kosteneffectiviteit van een technische innovatie in te schatten.”
De Graaf onderzocht in zijn promotieonderzoek nieuwe biomarkers als indicatie voor het ontstaan van type 2 diabetes. Hij concludeerde dat nieuwe biomarkers geen echte klinische of economische meerwaarde hebben en dat er weinig kans bestaat dat daar nieuwe nuttige technologieën uit voortkomen. “De scorelijstjes van nu zijn al vrij goed om de kans te berekenen of iemand diabetes krijgt. We hebben geleerd dat we niet meer hoeven te zoeken naar een nieuw stofje in het bloed die dat risico aangeeft. Beter is om aan de voorkant te gaan zitten en te investeren in leefstijlpreventie.”
Het onderzoek naar de effectiviteit van nieuwe middelen of behandeling vindt veelal pas in de eindfase van de ontwikkeling plaats. Dan is de meeste informatie beschikbaar om mee te werken. De Graaf brak met die werkwijze. Hij was vanaf de start bij het onderzoek betrokken en toen was er dus vrijwel geen informatie om mee te werken. Maar het unieke van het onderzoek van de Graaf zit hem mede in het feit dat hij aantoonde dat het mogelijk is om al in een heel vroeg stadium van een nieuwe techniek economische evaluaties uit te voeren.
De Graaf wijst er op dat technologische vooruitgang ook nadelen kan hebben, zowel voor de druk op de zorg, als op de kosten. “Er zijn inmiddels ruime mogelijkheden voor mensen om een full body scan te doen in een MRI. Dat we die techniek hebben is een vooruitgang, maar moeten we die MRI’s dan standaard gaan maken? Het zijn dure beelden en het is echt de vraag of dat altijd winst oplevert. Als uit een MRI een verwachting van een arts wel of niet wordt bevestigd, heeft dat nut. Maar als je zelf eens een total body scan laat maken en uit de beelden blijkt iets dat je niet thuis kunt brengen, ren je naar de dokter en kom je in een medisch traject terecht met alle kosten die daarbij horen. Terwijl dat kleine knobbeltje – als je het niet gezien had – misschien niet eens invloed zou hebben gehad op je leven.”
Volgens De Graaf is de kern bij innovaties en het nut daarvan voor de zorg tot nu toe altijd: hoe ziet de wereld er met of zonder bepaalde innovaties uit en kun je de connectie tussen de innovatie en de zorg zichtbaar en meetbaar maken? “Dat is belangrijk, zeker! Maar niet alle innovaties zijn goed te beoordelen op kosteneffectiviteit en ook niet alle innovaties hebben impact op de gezondheid van patiënten. Zeker bij ICT-vernieuwingen is dat moeilijk te meten. Want hoeveel informatie een arts ook krijgt en hoe snel, dat zal niet altijd invloed hebben op zijn handelen. Hij doet wat hij moet doen voor de patiënt. Dat verandert niet door een technische innovatie waardoor hij meer tijd krijgt. Maar als de arts de extra tijdwinst gebruikt door meer tijd te besteden aan een gesprek met een patiënt, kan dat er toe leiden dat een patiënt zich beter gehoord en begrepen voelt. Ook dat is kwaliteit van zorg. Je moet dus beseffen op welke aspecten je een innovatie beoordeelt. Mijn gevoel is dat we te vaak de neiging hebben om te willen bewijzen of te claimen dat iets de gezondheid van patiënten verbetert terwijl dat voor sommige innovaties bijna niet is vast te stellen. Het is dus belangrijk om bij innovaties tevoren goed te beseffen wat het doel ervan is, om het daarna dan ook op de juiste uitkomstmaten te beoordelen. Een nieuw medicijn kun je beoordelen op gezondheidseffecten maar een nieuw ICT-systeem niet. Kwaliteit van zorg houdt meer in dan alleen de meetbare effecten op de gezondheid.”
Wij maken graag dingen beter.
Meer over Zorgverbeteraars
