Samen leren: elkaar aanspreken, en jezelf

Ongevraagd advies, daar zit niemand op te wachten. Het is helemaal niet eenvoudig om een collega aan te spreken op hinderlijk of fout gedrag. Misschien is het nog lastiger om aan de andere kant te staan, en steeds tips en trucs te krijgen over iets wat je al jaren goed doet.

Feedback

Leren doe je niet alleen door vallen en opstaan. Ook als je nog net niet valt, of je kijkt hoe een ander valt en opstaat, kun je leren. En dus kun je ook leren als iemand je ergens op aanspreekt.
De inmiddels oubollige term “feedback geven” gaat natuurlijk over dit leren. Als je het hebt over feedback, op de juiste manier geven en op de juiste manier ontvangen, dan heb je het over samen leren. Samen praten over een situatie en denken over een andere aanpak. Samen leren is meer dan een vaardigheid. Het is een manier van met elkaar omgaan, van samenwerken.

Leren als vaardigheid

Een inzicht gevende manier van denken over leren, zijn de leerstadia van Maslow. Hij maakt onderscheid tussen vier stadia, van onbewust-onbekwaam, via bewust-onbekwaam en bewust-bekwaam naar onbewust-bekwaam.

Als je nog nooit achter het stuur van een auto gezeten hebt, besef je je niet hoe complex het is (fase 1). Pas als je voor het eerst de weg op draait, ontdek je dat er nogal wat op je afkomt en dat je nog niet in staat bent dit allemaal te gelijk goed te doen (fase 2).
Uiteindelijk weet je als expert (fase 4) niet alleen hoe je een auto bestuurt, maar ook hoe je kunt bijsturen, dat je soms even moet wachten, rekening moet houden met anderen op de weg, zonder er bij na te denken. Het is goed om je daar af en toe weer even van bewust te zijn (fase 3). Zeker wanneer je deze vaardigheden wilt bijschaven of overdragen.

Je zult het herkennen. Automatisch loop je ergens heen, eenmaal aangekomen weet je niet meer hoe je er gekomen bent, en waarom je er naartoe gelopen bent. Zo zijn er duizend-en-één dingen die we heel goed kunnen en waar we niet over nadenken. We zijn experts. Een expert kan iets zonder zich er al te bewust van te zijn, en zonder het soms ook uit te kunnen leggen.

Lopen begint bij een baby die geen idee heeft waar benen voor zijn. Via letterlijk vallen en opstaan en leren rennen en springen, lukt het uiteindelijk om zonder er bij na te denken te lopen, dansen en huppelen. Leg dat maar eens uit aan een baby. Het zal lastiger blijken dan je denkt.

Begin met een compliment

Wanneer heb jij je collega voor het laatst een compliment gegeven? Dat lijkt helemaal los te staan van leren en elkaar aanspreken. Toch zijn ze onderdeel van hetzelfde. Als je hardop praat over minder goede dingen, dan moet je ook hardop praten over de goede dingen. Alleen dan ontstaat een open cultuur. “Dit vind ik fantastisch aan je”, en “dat andere daar zou je aan kunnen werken”. Zo ontstaat er de ruimte om elkaar aan te spreken, op goede en minder goede dingen.

Samen leren geeft de mogelijkheid om te veranderen en te verbeteren. Het is een manier om samen flexibel te worden, fouten en misverstanden te voorkomen en op te lossen. De eerste stap is samen leren leren, met de overtuiging dat alles altijd beter kan. En dat de vraag over hoe jij iets doet, niet gaat over wie jij bent of over goed en fout. Het gaat over kritisch kijken naar jezelf en elkaar en dan af en toe een vraag stellen. Soms uit verwondering, soms uit verantwoordelijkheidsbesef, soms uit pure noodzaak.