03-05-2021
Een initiatief in het ziekenhuis Tergooi in Hilversum om de zorg aan kwetsbare ouderen op de Spoedeisende Hulp (SEH) te verbeteren, verloopt succesvol. Door vroegtijdige screening worden kwetsbare ouderen eerder gesignaleerd en krijgen daardoor meteen de benodigde zorg. Daardoor belanden er minder ouderen onnodig in een ziekenhuisbed.
Het project in het Tergooi wordt gecoördineerd door Annemarieke de Jonghe, geriater en Vera Hogervorst, verpleegkundig specialist geriatrie op de spoedeisende hulp. Hogervorst hoopt op termijn op het onderzoek te promoveren. “Dagelijks komen er vele ouderen op de spoedeisende hulp terecht. Vaak omdat ze gevallen zijn maar ook met onduidelijke klachten als ‘algehele achteruitgang’. We weten dat we kwetsbare ouderen anders moeten benaderen dan reguliere patiënten. We moeten ons bij deze patiëntengroep niet alleen focussen op de klacht waarmee ze naar het ziekenhuis komen, maar ook op de eventueel achterliggende oorzaak. Dus stel, er komt een oudere binnen die gevallen is en een been heeft gebroken. Dan behandelt de arts natuurlijk dat gebroken been, maar wij vragen ons ook af waaróm de patiënt is gevallen. Daar verrichten wij diagnostiek naar. Een valpartij kan een gevolg zijn van oncologische problemen, aandoeningen aan het hart, een ontregeling van het bloed waardoor duizeligheid of een delier wordt veroorzaakt. Het kan van alles zijn, maar het is van groot belang dat wij daar naar kijken. Dan kunnen we de patiënt de zorg geven die echt nodig is. Bovendien, als een patiënt geen ziekenhuiszorg nodig heeft maar ook niet veilig naar huis kan, verwijzen we die patiënt vanaf de SEH meteen door naar bijvoorbeeld een revalidatieplek of een tijdelijke zorgplek.”
Hogervorst en De Jonghe maken deel uit van het nieuw opgezette multidisciplinaire Geriatric Emergency Medicine team, het GEM-team. “We hebben een vragenlijst opgesteld, een screeningslijst die we bij alle zeventigplussers die op de SEH binnenkomen langslopen. Dat doet de SEH-verpleegkundige. Die lijst richt zich op vijf zaken. Allereerst is daar de klinische blik van de verpleegkundige naar wat er acuut moet gebeuren. Daarna kijken we of de patiënt geheugenklachten heeft, wellicht is er sprake van een verwarde toestand of een delier. De aanleiding voor de acute opname kan een ongelukkige struikelpartij of een ‘wegraking’ zijn. Ook kijken we of er een alternatief is voor patiënten die geen ziekenhuiszorg meer nodig hebben maar ook niet goed genoeg zijn om naar huis te gaan.”
Aan de hand van de antwoorden op de screeninglijst neemt de SEH-verpleegkundige contact op met het GEM-team, dat er vervolgens voor zorgt dat de informatie uit de eerste lijn beschikbaar komt. “Wij nemen contact op met de specialist ouderengeneeskundige, de huisarts, apotheker, mantelzorg en familie, om het hele beeld van de patiënt compleet te krijgen, de behandelwensen in beeld te brengen en om te kijken of bijvoorbeeld de medicatielijst nog voldoet. Het is zeker niet zo dat wij het werk van de hoofdbehandelaar op de SEH controleren, wij bemoeien ons niet met de behandeling van dat gebroken been. Onze medische beoordeling is anders”, aldus Hogervorst. “Wij kijken juist breder, áchter die acute reden voor opname. Als je je alleen focust op die botbreuk, kun je bijvoorbeeld de hartritmestoornis die de valpartij veroorzaakt heeft, missen. We moeten dus breder kijken. Juist daar ligt in de zorg voor die patiënt enorme winst.”
Zorgverbeteraars helpt De Jonghe en Hogervorst om alle data goed in het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) te zetten. “We werken met EPD-software HiX en Zorgverbeteraars heeft daar veel kennis over. Bovendien weten ze hoe het er op een spoedeisende hulp aan toe gaat. Dat is minstens zo belangrijk. Ze ondersteunen ons met het verwerken van de data en het kunnen werken met dit systeem. Dankzij HiX werken we nu met optimale, up-to-date patiëntendossiers. We kunnen de resultaten sneller en beter vastleggen, data is moeiteloos terug te vinden en we kunnen dat ook sneller analyseren.”
De pilotstudie duurde eigenlijk tot 1 december jl. maar is inmiddels verlengd. Tot vreugde van Hogervorst: “We hebben geen intentie om het te stoppen. Financieel moeten er nog wel wat haken en ogen worden weggewerkt. We weten ook dat er extra druk ligt bij de SEH-verpleegkundige want die heeft er een taak bij om die screeninglijst met de patiënt door te nemen. Daarvoor hebben we inmiddels ruimere formatie gekregen. Wel is het nog lastig om het in de routine te krijgen van het dagelijkse werk op de SEH, maar ik weet zeker dat dat lukt.” Het nut van de studie is voor Hogervorst ook allang duidelijk. “In de eerste zestien weken van deze pilot konden we 235 kwetsbare oudere patiënten goed helpen. Een deel daarvan hebben we vanaf de SEH verwezen naar revalidatie of een kort verblijf plek elders voor goede zorg, nazorg en ondersteuning. Het is al jaren voor veel ziekenhuizen een probleem dat kwetsbare ouderen soms nodeloos een ziekenhuisbed bezetten, zogenaamde ‘sociale opnames’. Ze zijn niet gebaat bij de specifieke ziekenhuiszorg maar kunnen ook nog niet veilig naar huis. Dat moeten we anders organiseren en dat kan ook. Dit onderzoek levert daar de wetenschappelijke onderbouwing voor. Dat is een noodzakelijk proces, want we weten ook: de medische wereld beweegt pas echt als iets ‘evidence based’ is.”
Wij maken graag dingen beter.
Meer over Zorgverbeteraars
